Quince-años, een gebeurtenis om nooit meer de vergeten, he ISHA!!!

Dagen lang zit ik op de achterbank om de uitnodingen uit te delen aan Diana haar vrienden en familia. Uren spendeer ik in de auto.
Ik schilder het portret van mijn zus, waarvan de reactie al niet te vet was van mijn familie. Ik moet eerlijk zijn, ik was wel fier op mijn schilderij en mijn vrienden vonden het prachtig, maar mijn familie… die waren niet al te enthousiast.
Isha komt me donderdag bezoeken, tegen 17u komt ze aan in mijn stad. Ik vraag aan me ouders om haar te halen, maar het kan niet zijn. Samen met Lizza ben ik in het centrum en pik haar op aan het rondpunt. We kopen nog vlug een ijsje en stel haar voor aan mijn familie. Het enige wat mijn vader zegt is dat haar spans veel beter is dan die van mij, daarna zegt hij dat mijn spans goed is en nog geen 2 minuten later zegt hij dan maar nog eens dat Isha haar spaans toch wel VEEL beter is dan dat van mij, in zijn gebrekkig spaans. Dan denk ik maar van, dank je wel om mij even gelijk te maken met de grond,… ik zie je ook graag! Het wordt een korte nacht, al pratend en lachend brengen we de nacht door vol herrinneringen vanuit belgie. We voelen ons identiek hier in belgie, vol frustraties, wachtend en met veel geduld.
In de middag wil ik het centrum tonen en de markt aan Isha. Mijn moeder zegt me van… wacht nog even, we gaan een klein toertje maken in de auto. We rijden voor het centrum, door de markt, verder en verder. We vragen ons af… waar brengen z eons toch naartoe. Naar een afgelegen plaats, waar ze mijn vader dagen verblijft, voor zijn geloof. Mijn moeder vraagt ons of we weten hoe we aardappelen moeten schillen, we kijken nogal raar en ik vraag droogweg… zijn het dezelfde aardappelen zoals in belgie?
Een grote zak aardappelen liggen te wachten op ons om te schillen, de ganse middag breng ik door met deze aardappelen. Zonder enig vragen van mijn modere, of we wel zillen helpen, zonder enig dankwoordje nadien. Nu kent Isha mijn familie: ze hebben een probleem met communiseren en misbruiken de mensen, zonder enige schaamte!
Die avond proberen we alles om ook maar weg te zijn uit dit huis. De avond eindigd gezellig in het huis met de familie van Lizza.
Op zaterdagochtend proberen we zo snel mogelkijk weg te raken naar de markt. Het is er zo rustig vandaag, geen getrek en geroep om dingen te kopen. We lopen rustig door de straatjes en keren zo rond 13u terug naar huis met een lekker ijsje in de hand.
Het eten in mijn huis is al niet te vreten, een andere dag met bonen!
We moeten ons rap wassen, want we hebben al veel tijd verloren vandaag! Na uren wachten is het aan onze buurt om de nagels te lakken, de vrouw klaagt en zucht. (wat al op mijn zenuwen begint te werken, want het is haar werk en ze moet haar werk ‘profecioneel’ uitvoeren). Daarna tegen 17u rap naar de kapper, want er is niet veel tijd meer. Een uur en half leggen ze krullen in het haar van mijn kleine zus (opdraaien rond de vinger en dan wat opwarmen, gelijkaan barbykrullen). Mijn moeder komt even later binnen bij de kapper… ze vind het lelijk, alle krullen terug uitwassen en rechtstrijken. Op dit moment weet ik niet wat ik zie. Zo onrespectvol heb ik nog nooit meegemaakt.
Daarna het haar van mijn moeder, daarna mijn zus Diana (want het is haar feest). Iedereen verlaat het kapsalon, Isha en ik blijven nog als enigsten over. Nu wil ik ook al geen krullenmeer in mijn halen. Tegen 23u verlaten we het kapsalon, lelijk gesminkt en met een verschrikkelijk kapsel. We hadden beter alles zelf gedaan… de nagels en het haar, het ging er beter uit gezien hebben en we zouden geen 6 uur hebben moeten wachten bij de kapper zonder enig drinken of eten.
Ondertussen trekt de fotograaf foto’s van Diana in huis. We trekken ons kleed aan en mijn zus zegt dan op zo’n toontje… ale haast je wat, want mijn feest wacht. Dit moest ze op dit moment echt niet tegen me zeggen.
Iets na 23u, kom ik de feestzaal binnen met mijn familie. De dans begint en enkele mannen geven rozen aan Diana. Het gedeelde waar ik normaal ook moet dansen met mijn familie… gebeurt niet. De familiefoto… is zonder mij. Ik ben zogezegd ook ‘familie’, maar enkel voor de buitenwereld.
Samen met Isha hebben we de ballen van ons lijf gedansd.

Uitnodigingen in Villarrica

De 15-jarig feest van mijn zus begint stilletjesaan te naderen. Mijn ouders beginnen, net als kippen zonder kop, door het huis te lopen. Er moeten nog 300 servilletes, 200 uitnodingen gemaakt worden. Ze vragen hulp bij schoolzus en Lizza in de straat.
Samen zitten we uren te werken om alles in elkaar te steken.
Servilletes strijken tot 22.30u in de avond, bloemen in elkaar steken,… avonden na elkaar. De uitnodigingen worden gemaakt in karton, het is een soort ovalen doosje in zilvergrijs. Daarbinnen komen de bloemetjes in zeep (die mijn kindjes op mijn school gemaakt hebben) met nog potpourri, een doorzichtig kaartje binnenin en de uitnodiging in een kleine enveloppe voor het feest.
De tijd begint de naderen, de uitnodingenen moeten uitgedeeld worden.
We vertrekken richting Villarrica in de gietende regen. We bezoeken de familie en de vrienden maar eventjes en gaan zo bij iedereen langs. In een houten huisje onder een afdakje eten we onze middagmaal.
Een andere dag waar we een hen opeten. Niet een gewone witte kip, maar een hen die eieren legt. Ik denk toch, als ik terug ben in Belgie dat ik toch even geen kip meer ga eten.
We keren die dag in de middag al terug naar huis. De rest van de dag, zit ik in mijn kamertje mate te drinken en naar mijn muziek te luisteren in het nederlands en west-vlaams. (dankjewel keppie voor de muziek)

17 november

Een belangrijke dag op mijn school ‘Mita roga, Maria de la pasión’. Zoveel jaren geleden kreeg mijn school deze naam, de fundament van de school.
Vandaag vieren we met alle mama’s en papa’s deze dag met dansjes, gezang, eten, snoep,… Vandaag zien de kindjes er zo knap uit, ze zijn mooi gewassen en hebben mooie kleren aan om te dansen. Ik ben er van onder de indruk.
Samen met zuster Toti op de gitaar, zingen ze muziek. Met lereres Teresa dansen ze de typische paraguayaanse dans. Lerares Rosanna spreekt de ouders toe en zuster Montse geniet met volle teugen van dit gebeuren.
Er zijn veel zieke mama’s, en papa’s… er zijn er maar 2 gekomen. Waar zijn die vaders toch, vraag ik me zo af. De meeste vaders willen niet verantwoordelijk zijn voor hun kinderen. Maker er eentje bij een vrouw en dan verdwijnen ze. Ik ken zo een moeder met 8 kindjes, allemaal kindjes van verschillende mannen.
Er is nu zelfs een kindje van 10 jaar die zwaar werk doet. De moeder wil niet voor hem zorgen en de vader is verdwenen, hij woont nu bij zijn arme oma, maar heft dringend hulp nodig. Er is een spier gescheurd ten hoogte van zijn edele delen. Hij heft enorm veel pijn en er groeit nu een gezwel op dit gedeelte. Als hij niet geopereerd wordt, zal hij dood gaan.
Samen met zuster Montse zoeken we een oplossing. We hebben een dokter gevonden die wil opereren voor een goedkopere prijs, maar wie gaat dit betalen? De enige oplossing is het klosster omdat we zoveel van dit kindje houden.
Er zijn hier zoveel problemen in Paraguay, er gaan hier zoveel kindjes dood waarvan de ouders niets om geven. Deze kindjes zijn slimmer dan de rijke kindjes, ze zijn de toekomst voor dit land, maar niemand die ook maar iets om hen heeft.
Gelukkig is mijn schooltje er nog om hen een beetje toekomst te geven.
Mijn schooltje is niet echt een officiele school. De kindjes krijgen er les als ze het willen. Enkelen gaan, halve dagen, naar een andere school voor hun opleiding. Op onze school zijn er geen examens en krijgen ze geen punten. Maar ze worden er wel geevalueerd en ze krijgen een betere opvoeling dan op andere scholen.
Op 21 december is ere en soort tuinfeest waar iedereen is op uitgenodigd. De laatste schooldag waar we nog eens gaan dansen en zingen en lekker eten. Wat er zal gebeuren met de school volgend jaar… is mij een raden. In Paraguay weet je nooit wat er gaat gebeuren in de toekomst.

Handball

Vanavond wordt ere en belangrijke mach gespeeld in Hanball. Het is niet zoals wij het zouden verwachten. Ze spleen het hier helemaal anders. Het gaat er af en toe wel ruw aan toe, maar dat is net het gedeelde dat het me het meest aanspreekt.
Eerst spelen de vrouwen voor de halve finale, daarna de mannen.
Als ik het goed voorheb, spelen ze 2 keer 45minuten, 6 tegen 6 spelers. Onze stad speeld tegen een andere stad, waar me de naam van ontgaat.
De punten gaan gelijk op en om de spanning nog te verhogen… slaan ze muziek op trommels waardoor de adrenaline nog een verhoogd wordt. Iedereen zit op het puntje van hun ‘stoel’, manier van zeggen, want we zitten op de tribune.
Samen met mijn familie kijken we gespannen naar de mach. Mijn zus, Diana, is ondertussen al terug verdwenen in de menigte, zoals gewoonlijk met haar vriendjes.
De vrouwen van Caaguazu winnen de mach, net als de mannen.
Ik voel me even gelukkig net als degene die gewonnen hebben. Ik ken het gevoel om te winnen, na een jaar spelen in competitie. Ik mis hier mijn sport en vooral mijn krachtbal. Ik dacht van… mijn krachtbal is verleden tijd, maar hier besef ik dat ik het toch wel mis en nodig heb in mij leven.

Yataity

Samen met 2 leerkrachten (Teresa en Rozanna) vertrek ik aan de terminal met de bus. De bevolking probeert vanalles te verkopen. Dat gaat zo van… snoepjes, kauwgommen, haarspelden, chipa, zonnebrillen, nagelvijlen,… alles wat ze maar kunnen verkopen. De een na de ander.
Zelfs op het laatste momenten proberen ze nog mensen in hun bus te krijgen.
Yataity is een klein, gezellig dorpje nabij Villarrica. Geschreven in het oud guarani. Het doet me zelfs een beetje denken aan de gezellige dorpjes van bij ons. Lekker rustig, genieten van de natuur, geen kat op straat.
Er is een presentatie van de typische paraguayaanse klederdracht op een klein pleintje in het ‘centurm’. Kraamjes staan er op een rij. Damens proberen hun werken te verkopen. Voor mij is het kunst, want ze maken alles met de hand. Tafellakens in verschillende motieven, hemden met borduurwerk, hangmatten, kantwerk met dikkere touwen,… Deze typische werken heten ñanduti en encaje’ju.
Het is prachtig om te zien. Een vrouw is een hangmat aan het weven met enorm veel touwen. Jonge meisjes oefenen op het podium, want in de middag worden de kleren gepresenteerd in een modeshow.
Ik geniet van deze dag met volle teugen.

De markt

Na een goeie 3 maanden, voel ik uiteindelijk de markt. Het heeft lang geduurd, maar ik ben er geraakt. Samen met Lizza wandelen we door het centrum. Het is een hele dag en mijn hoofd staat al terug helemaal rood. Ik begin hier al wat te zweten, maar veel is het ook niet.
Op de markt gaat het er wat actiever aan toe. Ze roepen aan alle kanten, want ze willen iets verkocht krijgen. ‘Wat zoek je?’, ‘Kom toch binnen!’ En ze trekken je aan alle kanten om je toch aar binnen te krijgen in hun winkeltje. De markt bestaat uit 2 straten en haaks daarop, ook zo’n 2 straten (dambordplan). Achter de winkeltjes heb je een heel ingebouwde markt. Het is er gehoorlijk donker en heel smal. Gemakkelijk dus om je even in hun winkeltje te trekken. Het geroep maakt me zenuwachtig, ik heb al geen zin meer om in hun winkeltje te kijken. En wil zo rap mogelijk hieruit.
Een paar dagen nadien, ga ik met mijn zus terug naar de markt.
Mijn moeder zegt me dat ik ook in de auto moet stappen met mijn zus. Want het is niet mogelijk dat de werknemer samnen met haar dochter in de auto kruipt. Dus ik moet mee. We pikken een vriendin op, even later stoppen we op de markt voor het huis van nog eenandere vriendin. Hier wordt ik gedropt met bakvissen. Stel je het maar al voor… gegiechel en geroezemoes. Daar zit ik dan terug op mijn stoeltje in een ander huis te wachten…
Ik zit af en toe wel eens met hen in de auto. Rondrijden in de auto van de ene vriendin naar de andere, waar ik in de auto lekker zit te wachten. Een goedkope babysit, nietwaar?

Twee families

Tegenwoordig heb ik hier 2 families. Mijn familie waar ik bij woon en waar ze mij gekozen hebben, maar ik heb hier ook een andere familie waar ik me zo thuis voel. Ze slapen in een houten huisje en hebben niet veel geld. Maar ze hebben een hart van goud. Als ik voorbij kom gewandel, dan roepen ze me in hun huisje, bieden me terere aan en andere lekkernei. Ik spendeer tegenwoordig meer tijd bij hen thuis dan in mijn familie, omdat het daar gewoon veel gezelliger is. Ik kan er gesprekken voeren, lachen en gieren. Het is de familie van mijn vriendin, Lizza. Ze heeft 2 broers en 1 jongere zus.
Luis speelt muziek en heeft een groepje heel bekend hier in Caaguazu, de andere broer is nu ook bij de espiritusantos en het kleine zusje danst graag op regeaton.
Sinds het uur hier veranderd is, ben ik ook veranderd. Ik ga meer gaan wandelen in de avond en ken nu al zowat de ganse straat. Ze denken al dat ik Brasiliaanse ben en geen Noord-Amerikaanse of een Duitse. Af en toe spreek ik de bevolking aan en maak ik een praatje. Daarna beland ik in het huis van Lizza en babbel ik tot 21u in de zwoele avond, tot mijn vader belt om naar huis te komen. (mijn huis is enkel 4 huizen verderop of een halve blok).
Ik voel me geen vreemde meer die hier rondwandeld in een vreemde stad. Ik voel me hier thuis, ik ken de gewoontes zowat. Ook ben ik er niet altijd mee eens met hun gewoontes hier.
Ik hou lekker mijn mijn opvoeding die ik meegekregen heb van thuis.

Den Chaco

Eindelijk is het zo ver, ik maak een reisje, voor 5 dagen, naar de Chaco. Ik vertrek op donderdag 25 oktober richting Asunción. Tegen de avond kom ik aan in de Terminal (eindpunt). Daar staat Laura op me te wachten en even later komt mijn vriendin, Annelies, ook aan. Ik ben zo blij om hen terug te zien. We nemen de stadsbus naar Laura haar huis die zo wel 40 minute duurt. De bussen rinden hier nogal gek en ik vlieg van de ene kant van de bus naar de andere kant en waar ik op de schoot van een Paraguayaan terecht kom. Hij kijkt me nogal content aan, maar ik spring, zo vlug Rect. zoals ik neerzat.
Rond 4u gaat de wekker, want de bus vertrekt rond 6u richting Filadelfia. De bsu heeft geen aircondicioning. Het is pokke heet en ik zet het verster open. Ideaal om foto’s te trekken van de natuur. 10u in de bus lijkt me dan toch niet zo ver, omdat ik geboeid naar de straat kijk, zoekend naar dieren.
Wat zijn zo de typische kenmerken in de Chaco:
De natuur veranderd van gezond groen naar gedroogd hooi. Ik weet niet of het palmbomen zijn, maar het is een soort palm, die de ene na de ander opvolgt. Hoe verder de Chaco in, hoe meer grote cactussen tussen de bomen verschijnen. Gedroogde boomsoorten hebben enorme nesten voor vogels. Er is ook een soort boom die ik hier voor het eerst zie. Het heeft de vorm van een vrouw en heeft op zijn stam allemaal dikke scherpe stekels. Net een voorhistorische boom. Het lijkt me heel facinerend en ik staar er wel een eindje naar. Wilde koeien lopen in een lange rij na elkaar, papegaaien vliegen al schrikkend van ons weg, roofvogels eten een cadaver, een grote ooievaar met een zwarte lange bek zit verscholen bij een plas water,… enorm veel reptielen lopen van schrik de baan nog even over. Zelfs reuzegrote (waar me de naam van ontgaat). De asfalteerde baan verandert in een zandwegel met enorm veel putten. Hobbelend naderen we Filadelfia, die enkel uit een brede zanderige baan bestaat met tussenin een rij bomen. Stofwolken van zand rijsen in de lucht met op het rond punt een enorm mooi artistiek monument. Filadelfia is een van de duitse steden in Paraguay. De eerste taal die ze hier spreken is Duits, nadien Spaans, Guarani en dan pas Engels.
We bezoeken hier in de stad een Duits psychiatrische instelling, een Duits museum met een oud drukpersje en loden letters… ik smelt hier even weg in mijn drukkers leventje.
Veel tijd is er niet, want we gaan gaan eten. Mmm… lekkere empanada palmitas, dit is het hartje van de palmbomen die ze hier opeten en is zo heerlijk.
In het museum Boqueron, een half uurtje verderop, precenteren ze de tijd in de oorlog van de Duitsers. Er is zelfs een geweer bij uit Belgie, stel je voor…
Het landschap is hier zo prachtig en ik geniet met volle teugen van.
Nog meer dan 3u rijden, komen we aan in Park National. Daar zullen we de nacht doorbrengen. Een avondwandeling doet me deugt. De zon gaat onder achter de grote catussen en andere planten. De muggen laten me geen seconde met rust en ze zijn dan nog zo groot ook,dat ik er zot van word. De gids heeft wat uitleg bij een speciale boom, van de schors maken ze een drankje, zodat een vrouw niet zwanger wordt of om abortus te plegen. Die nacht staat Annelies en ik wat vroeger op. Rond 4u ontwaken we om de nachtdieren te bespeuren. Een vosje komt even met zijn snuit gleuren en een spin loopt, met zijn prooi tussen zijn poten, de ochtend in. Rond 5u gaan we het woud in, het kan wat gevaarlijk zijn met de wilde dieren,. Een slang, een spin, een schorpioen of andere gevaarlijke dieren leven hier,maar daar proberen we niet aan te denken. De ochtend is prachtig met de opgaande zon. 20 papegaaien zingen hun liefdeslied hoog in de bomen.
Dit allemaal in de verlaten Chaco, waar geen verkeer te bespeuren is en de temperatuur wel boven de 40 graden rijkt…

De kerk op zondag

Samen met mijn zus, Diana, ga ik rond 10u naar de mis. Daar zijn mijn vrienden ‘espiritus’. Ik noem ze zo. Omdat zij de mis organiseren en voor God zingen en dansen. Net als nu, word er gedanst, maar ditmaal op de banken in de kerk. Zwaaiend met hun kleren, het lijkt me net een festival in de kerk. Even later wordt het terug serieus. De ogen worden gesloten en ik heb even tijd om weg te dromen. De ochtend duurt lang… Evenals de middag, verveel ik me steendood. Een jongere is even later aan het woord. Hij verteld aan de anderen dat hij is afgekikt en zijn verhaal over drugs. Iedereen applaudiseerd voor hem.
Ik heb geen uurwerk, maar de minuten lijken wel uren.
Nu komt het engere gedeelte, als ze terug hun ogen sluiten. Na een poosje beginnen ze terug te huilen. Ze consertreren zich tot santa christo, om hem in zich te laten komen en roepen Jezus, Jezus,… Enkelen schreeuwen en huilen enorm. Een persoon gaat dan met zijn kruisteken boven hen staan om de slechte geesten te verjagen. Ik kijk om, om te zien wat era an de hand is, maar ze kijken me verwijzend aan. Ze vrezen er voor dat ik ook de slechte geesten in me ga opnemen en ook ga beginnen schreeuwen. Want de duivel is niet ver weg voor hen. Ik denk van… waar ben ik toch beland. Tegen 17u beindigd gelukkig alles, maar ga ik met mijn zus naar een anderen mis in het centrum. Deze lijkt zoals bij ons. Maar ik heb zo tot 19u in een kerk gezeten. Nooit meer!

Cursussen

Naast de kerk ‘San Lorenzo’ is er een klein gebouwtje waar ze cursussen organiseren voor jongeren. Ik ga er even gaan kijken met zuster nonneke. Vele jonge meiden staren me aan. Ze vragen me of ik ook een nonneke ben. Ik schiet in de lach en antwoord dat ik van de mannen hou.
Vandaag maken we allerlei gerechten met soya. Eerst en vooral soyamelk. De soya heeft een nachtje in water zitten weken. De soya malen, op de ouserwetse manier, tot pulp. Daarna 1kopje soya met 3 kopjes water, even laten koken en nadien de soya scheiden van de melk. Met deze pulp maken we hamburgers. Het gemalen vlees wordt met de joya gemengd. Ook soyabrood voor in de oven en mayonnaise met soyamelk en look.